13 Ocak 2015 Salı

Biber mi İsot mu ?

Gereksiz bir yazı olabilir ama uzun yıllardır duyduğumda beni rahatsız eden bu konudan birazcık da olsa bahsetmek istedim. Yanlışsam düzeltilmesi için bir fırsat olur. En azından içimde kalmaz.

Biliyoruz ki Anadolu ve Mezopotamya çoğrafyası insanlık tarihindeki en eski yerleşim bölgeleridir. Pek çok farklı kavim ve etnik toplulukların gelip geçtiği; hala farklı kültürlerin varlıklarını korudukları bir bölge. Kadim zamanlardan kalan bir geçiş noktası. Bu nedenle bir çok zengin  kültüre ev sahipliği yapmakla kalmamış, pek çoğunun da yok oluşuna tanık olmuştur.

Günümüzde maalesef, egemenlerin ısrarla uyguladıkları farklılıkları yok etme, el koyma, sahiplenme ve tekleştirme politikaları sonucu,kültürlerin kendi doğal yayılışı ve birbirleriyle etkileşimi yerine, olumsuz anlamda, saçma, komik ve en önemlisi de trajik bir hal almış olan kültürler bulamacı, karmaşası  oluşmuştur. Biraz araştırılıp, bakılırsa pek çok örnek ortaya konabilir.

Bunlardan biri de Urfa'nın 'isot'u dur. Urfa'da yetişen ünlü bir biber türüymüş gibi bahsedilir. Evet Urfalılar, Antepliler ve yöredeki pek çok yerleşim yerinde yaşayanlar gibi biberi çok sever ve çok kullanırlar. Burada benim sorun ettiğim şudur: Urfa da 'isot' diye bir biber türü yoktur. Urfa ve içinde bulunduğu bölgede ağırlıklı olarak konuşulan Kürtçe de isot  'biber' demektir. Mardin'de de, Elazığ'da da, Hakkari'de de, Kars'ta da vs. Kürtçe konuşulan her yerde biberin karşılığı 'isot'tur; bildiğiniz 'biber'. Yani Urfa'ya özgü bir türün
adı değil. Urfa'da yetişen iyi cins, farklı bir  aromaya ve lezzete sahip biber üretimi vardır fakat bunu adı 'isot' değil başka bir şey olmalıdır. Çünkü bu kelime o öğenin başka bir dildeki karşılığıdır.

Bu durum Türkçe ve Kürtçe arasındaki ilişkinin çarpıklığı olarak adlandırılabileceği gibi içinde yaşadığımız ve bir parçası olduğumuz kültür karmaşasının basit bir örneği olarak da
 tanımlanabilir diye düşünüyorum.






2 yorum:

  1. Blogum için Baharatlar ile ilgili araştırmalar yaparken sizin yazınızı gördüm ve merakla okudum. İsot hakkında beni aydınlattınız, yazınızı kaynak olarak gösterebilirmiyim?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Merhaba... Blogumu referans vererek kaynak gösterebilirsiniz. Memnuniyet duyarım.

      Sil

Yorumlarınızı seçeneklerdeki Anonim sekmesine tıklayarak kayıt olmadan yapabilirsiniz..